Bedeviler Mezhep Çatışmalarının Ardından Şehirden Çekildi

Mezhep çatışmalarının ardından bedeviler, Dürzi savaşçılar ve hükümet güçleriyle bir hafta süren çatışmalardan sonra şehirden çekilerek çevre köylere çekildi.

İsrail, Dürzilere destek olmak amacıyla bölgeye hava saldırıları düzenlemişti.

20 Temmuz’da Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, bölgede “temkinli bir sükunet”in hakim olduğunu açıkladı, ancak daha sonra kabile savaşçılarının köylere saldırdığını açıkladı.

Geçtiğimiz hafta Bedevilerin ele geçirdiği ve artık Suriye hükümetinin kontrolü altında bulunan Dürzi kasabası El-Mazara’dan, Süveyda’dan yükselen dumanlar görülebiliyordu.

Yakındaki bir kontrol noktasında yol bir toprak yığınıyla kesiliyordu. Onlarca hükümet güvenlik görevlisi ağır silahlarla yol boyunca nöbette, Bedevilerin şehre tekrar girmesini engelliyordu.

Yolda çoğu havaya ateş açan yüzlerce Bedevi savaşçısı vardı.

Süveyda şehrinde kalan, rehine diye nitelendirdikleri yaralı Bedevilerin serbest bırakılmasını istiyorlar. Aksi takdirde, kontrol noktasını zorla geçip şehre geri döneceklerini söylüyorlar.

BBC’ye konuşan bir kabile lideri, “Hükümetin bize emrettiğini yaptık ve anlaşmaya, hükümetin sözlerine bağlıyız ve geri döndük. Süveyda buradan 35 kilometre uzakta” dedi.

“Şu anda rehinelerimiz ve yaralılarımız orada, bize hiçbir şey vermiyorlar… Anlaşmaya uymazlarsa tekrar kente gireceğiz hatta Süveyda bizim mezarlığımız olacak” diye ekledi.

Süveyda’nın güneybatısındaki Mirbah’da, Bedevi mülteciler eski bir okulda toplandılar. Köy, yıllardır süren iç savaşın izlerini hâlâ taşıyordu; binalar harabe halindeydi ve kurşun izleriyle doluydu.

Yardım dağıtım merkezlerinde, yaşlı Bedevi kadınlar, kamyonun arkasındaki tankerden su alıyordu. Buradaki insanların çoğu kadın ve çocuklardan oluşuyordu.

Süveyda kentinden yerinden edilen bir kadın, Bedevi ve Dürzilerin bir arada yaşayabileceklerini düşünüp düşünmediği sorulduğunda, bunun Şam hükümetine bağlı olduğunu söyledi.

“Hükümet kontrolü ele geçirir, barış ve güvenlik sağlarsa birlikte yaşayabilirler” dedi.

Devlet otoritesinin yokluğunda Bedevilerin Dürzilere güvenemeyeceğini düşündüğünü söyledi:

“Bunlar haindir, barış ve güvenlik olmadan onlarla yaşayamayız.”

Suriye’de Savaşan Bedeviler Kimdir?

Bedeviler, Suriye’nin Badia olarak anılan çöl bölgelerinde tarihsel olarak yerleşmiş, Arap Yarımadası kökenli topluluklara verilen isim.

Kökenlerinin birkaç bin yıl önceye gittiği düşünülüyor.

Suriye’de “Arap” olarak anılan topluluklar, kabileler halinde yaşıyor ve önemli bir bölümü göçebe hayvancılıkla uğraşıyor.

1. Yüzyıl boyunca yerleşik hayata geçseler de, aşiret yapıları hala sosyal ve siyasal hayatta etkili.

Suriye’de nüfusun yüzde 10’undan fazlasını oluşturdukları düşünülüyor.

Kendilerini Bedevi olarak tanımlayan insanların çoğunluğu şehirlere yerleşmiş durumda.

Bedevilerin büyük bir bölümü Humus, Hama, Rakka ve Deyrizor gibi kentlerde yaşıyor.

Suriye’de 2011’de patlak veren iç savaş döneminde bazı Bedevi aşiret liderleri muhalefeti destekledi, bazılarıysa Esad iktidarıyla iş birliği yaptı.

Bedeviler, iç savaş boyunca hem silahlı mücadelede hem de yerel yönetim ve yardım organizasyonlarında aktif rol oynadı.

Suriye’nin güneyindeki Süveyda ilinde yerlerinden edilen Bedevi aileleri eşyalarını alarak
komşu Dera iline doğru yola çıkıyor, 17 Temmuz 2025.

Dürzi ve Bedevi kabileleri arasındaki gerginlik bir Dürzi tüccarın kaçırılmasının ardından başkent Şam’a giden yolda ölümcül mezhep çatışmalarına dönüştü.

Ahmed Şara’nın geçiş yönetimi, şehre asker konuşlandırarak karşılık verdi.

Süveyda’nın Dürzi sakinleri BBC’ye, hükümet güçleri ve yabancı savaşçılardan oluşan silahlı kişilerin insanlara saldırdığı “barbarca eylemlere” tanık olduklarını söyledi.

İsrail, Dürzilere destek olmak amacıyla bölgeye saldırılar düzenledi.

Hükümet güçleri geri çekildi ve ardından Dürzi ve Bedevi savaşçılar arasında çatışma çıktı. Son yedi gün içinde hem yaşananlarla ilgili olarak Dürzi ve Bedevi savaşçıların yanı sıra güvenlik güçleri mensupları ve geçiş hükümetiyle bağlantılı kişiler de suçlandı.

Cumartesi günü Şara, ateşkes ilan etti ve Süveyda’ya güvenlik güçleri yönlendirildi.

Dürzi savaşçılar şehrin kontrolünü yeniden ele geçirdi. Ancak İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), ölü sayısının 1120 kişiyi geçtiğini bildirdi.

Gözlemevi, ölenler arasında 427 Dürzi savaşçı ve 298 Dürzi sivilin bulunduğunu, bunlardan 194’ünün “savunma ve içişleri bakanlığı personeli tarafından yargısız infaz” edildiğini belirtti.

Diğer yandan 354 hükümet güvenlik görevlisi ve 21 Sünni Bedevi de öldürüldü; bunlardan üçü sivildi. Gözlemevine göre “Dürzi savaşçılar tarafından yargısız infazla öldürüldüler.”

İsrail saldırılarında 15 hükümet askerinin daha öldürüldüğü belirtildi.

Birleşmiş Milletler 20 Temmuz’da yaptığı açıklamada, çatışmalar nedeniyle en az 128 bin kişinin yerinden edildiğini söyledi. SOHR, Süveyda kentinde ciddi bir tıbbi malzeme sıkıntısı yaşandığını belirtti.

Suriye Kızılayı’ndan şehre ilk insani yardım konvoyunun ulaştığı bildirildi. İsrail’in kamu yayın kuruluşu, İsrail’in Dürzilere tıbbi yardım gönderdiğini bildirdi.